بي‌ترديد عاشورا، حماسي‌ترين و سوزناک‌ترين واقعه تاريخي است که با گذشت بيش از ۱۴۰۰سال از وقوع آن، مردمان هر شهر و دياري از سراسر ايران با مراسمي خاص و متفاوت به پاسداشت اين حماسه مي‌نشينند، که نشانگر فرهنگ و آداب و رسوم مردمان آن مناطق است و هر کدام در نوع خود قابل توجه و بي‌نظير است.
تاريخچه آيين‌هاي سنتي و مذهبي در نوش آباد، با توجه به بناي تکايا و حسينيه‌ها و نيز آثار بجا مانده از دوره صفوي، گوياي اين مطلب است که سالانه چند صد هزار نفر را به این شهر جذب می کند.
آيين سنتي مذهبي سقاخواني
شهروندان نوش آباد، به منظور استقبال از کاروان حسيني آيين سنتی مذهبی سقاخوانی را برپا می‌کنند، آيين سنتي مذهبي سقاخواني مردم نيک نهاد و دين‌مدار اين خطه که در طي سال‌ها، نسل به نسل و سينه به سينه به يادگار مانده، قدمتي بيش از يک قرن دارد.
در اين آیین سقاخوانان در گروه‌هاي سه گانه، استادان و پيشکسوتان سقاخواني و شاگردان و جوانان به صورت حلقه‌هاي عزا مقابل يکديگر نشسته و اشعاري پرمحتوا و سوزناک در توصيف واقعه کربلا و مدح شهداي کربلا را با نواهايي برگرفته از رديف دستگاه موسيقي سنتي، هم‌نوايي مي کنند.
در اين همخواني که بدون سينه‌زني و سنج و دهل است گوشه‌‌هايی از موسيقي ايراني در مایه دشتي و همايون اجرا ميشود.
آيين سقاخواني، از هجدهم ذي‌الحجه تا شب اول محرم در مرکز هيئت حسيني اجرا ميشود، در آخرين شب ذي‌الحجه با حرکت در کوچه‌ها و خيابان‌هاي شهر به طرف مرکز هيئت قاسمي، آغاز محرم را به همگان اعلام مي کنند
سقاخواني در صبح روز تاسوعا
در اين روز، سقاخوانان در کوچه‌ها می‌گردند و برای گراميداشت ياد آيين سقاخواني و خاطره اموات فاتحه خوانی می‌کنند و صاحبان عزا نيز به نشانه تکريم عزاداران حسيني و حق شناسي، پرچمي را همراه با توزيع خيرات و نذورات به هيئت اهدا مي‌کنند.
سقاخواني در روز عاشورا
سقاخواني در روز عاشورا، تابع تشريفات خاصی است و فقط با حضور سادات محل برگزار می‌شود، در اينِ آيين بنا به سنت ديرين، سادات که شال‌هاي سبز برگردن دارند، پيشاپيش هيئت حسيني و بعد از تابوت گونه شبيه کشته کربلا و کاروان تعزيه، حرکت کرده و در اشعار خود فلسفه حماسه حسینی و بخش‌هایی از رجز خوانی اصحاب عاشورایی را روایت می کنند
هشتم محرم، آغاز سفر تاريخ
سابقه آیین سنتي خيمه کوبي هيئت حسيني نوش آباد به يک قرن قبل بر مي‌گردد. شهروندانی كه دهه سوم ذي‌الحجه را با سقاخواني، به استقبال كاروان حسيني رفته‌اند، با برپايي آيين خيمه كوبي در عصر هشتم محرم، ورود قافله اباعبدالله الحسين(ع) را به كربلا باز آفريني مي كنند.
در ابتداي آیین جماعتي كه لباس سبز پوشيده‌اند، سوار بر اسب و شتر در نقش اوليا به دعوت مردم كوفه به حركت درمي‌آيند، در ميانه راه است كه جماعتي در نقش "اشقيا" كه يادآور لشكريان يزيد است با تجهيزات و نفرات دو چندان، راه را بر كاروان حسيني مي بندند و آنها را به ناحيه‌اي بياباني رهنمون مي‌كنند.
با حضور دو كاروان تعزيه خوان "اوليا و اشقيا" كه با تشريفات خاص در حركت هستند، تعدادي از كودكان كه لباس فرشتگان را پوشيده اند، قبيله عشق را بدرقه مي‌كنند.
هر کاروان بوسيله پرچم‌هايي برافراشته از هم مشخص شده و هرکدام نيز با نوعي از دسته‌هاي موزيک همراهي مي شوند.
خيمه‌ها در طول مسير کاروان در طبق‌هايي که با پارچه سبز پوشيده شده توسط کودکاني که لباس فرشتگان پوشيده‌اند، حمل ميشود.
تهيه خيمه‌ها نيز نذر اهالي است که چون به حاجت خود رسيدند پارچه‌اي را به هيئت آورده و توسط خياطان هيئت که اغلب آنها بانوان هستند، دوخته ميشود.
كاروان شبيه خوانان، مسير خيابان اصلي شهر را به طرف ضلع غربي امامزاده محمد(ع) طي مي كنند تا به جايگاه مخصوص خيمه‌هاي حسيني مي رسند و آنگاه هر يك از شبيه‌خوانان با رجز خواني، خيمه‌اي را برپا مي كنند.
ترتيب خيمه‌ها نيز به اين شكل است كه بر بالاي يك بلندي، خيمه‌هاي حسيني به شكل نيم دايره قرار دارد و در ديگر سو در كنار نهر علقمه، خيمه‌هاي شبيه خوانان اشقيا.
عصر يازدهم، هنگامه عطش و آتش
خيمه‌كوبي روز هشتم نوش آباد، مقدمه‌اي است براي مراسم خيل عرب عصر يازدهم محرم. در اين روز انبوهي از جمعيت را مي‌توان ديد كه از صبح در ميدان ۲۰ هكتاري تعزيه بر روي پشته‌هاي خاك نشسته‌اند تا بعدازظهر شود و شبيه‌خوانان به تعزيه خواني بپردازند.
از آن نيمروز داغ كه آسمان كربلا به خون شش ماهه ابي‌عبدالله رنگين شد و زمين تفتيده نينوا از خون فرزند رسول الله سيراب شد، آتشي بر جان افتاد كه هنوز كه هنوز است، قافله عاشقان در جوش و خروش است.
قريب يك قرن است كه مردم مومن نوش آباد، چون به عصر يازدهم محرم مي‌رسند، حماسه رويارويي حق در برابر باطل را با شيواترين تصوير به قضاوت نسل‌ها و عصرها مي گذارند تا مباد آنكه اين شعله خاموش شود.
مردم اين شهر، بنا به سنت ديرين خود، در عصر يازدهم محرم، با اجراي آيين خيمه‌برداري، رسالت سيد مظلومان عالم را بلندتر از هر زمان فرياد مي كنند، كه حيات، جز عقيده و جهاد نيست و براي اصلاح امور امت بايد از جان گذشت.
يك قرن است كه در يازدهمين روز محرم، هزاران ايراني، به شمالي‌ترين نقطه استان اصفهان سفر مي‌كنند تا در مراسم خيمه برداري نوش آباد شركت كنند و نه سرماي استخوان سوز زمستان و نه گرماي طاقت فرساي تابستان كوير نتوانسته مانع از اين حضور عاشقانه آنان شود.
آغاز اين آیین، تعزيه شهادت حضرت حسين‌بن‌علي(ع) است، و در اين میان اصحاب شقاوت را مي بيني كه پيراهن شريفش را اسحاق بن حيوه حضرمي مي‌برد و عمامه آن حضرت را اخنس‌بن‌مرثد و نعلينش را اسودبن خالد.
چه مصيبتي است كه بازآفريني آن هم بعد از یک هزار و ۴۰۰سال، تكرار مظلوميت و معصوميت خاندان پيغمبر خداست و چه مظلوميتي در طنين هل‌من‌ناصر حسين(ع) نهفته است.
لینک ایمنا