در دل شهر تاریخی نوشآباد و در میان کوچههای پررمز و راز کویری آن، آبانبار چالهسی یکی از شگفتانگیزترین سازههای آبی قدیمی بهجا مانده از دوران صفویه یا قاجار است که هنوز هم نگاه هر گردشگر را به خود خیره میکند. این آبانبار سنتی با معماری زیرزمینی و طراحی هوشمندانه، یکی از نمادهای مدیریت منابع آب در مناطق خشک و کویری ایران به شمار میرود.
واژه "چالهسی" در گویش محلی نوشآباد به معنای "محل گود" یا "گودال" است و اشاره به عمق زیاد این آبانبار دارد. دسترسی به آبانبار از طریق پلههایی بلند و مارپیچ امکانپذیر است که در تابستان، هوای خنک و دلنشینی را به بازدیدکننده هدیه میدهد. سقف قوسی و معماری آجری آن نشاندهنده دقت و مهارت معماران ایرانی در ساخت سازههای مقاوم در برابر گرما و تبخیر آب است.
آبانبار چالهسی نوشآباد نهتنها یک جاذبه گردشگری بلکه یک سند زنده از فرهنگ و دانش بومی مردم این دیار در حوزه آبرسانی و انبار آب برای فصول گرم بوده است. در گذشته، آب ذخیرهشده در این مخزن از طریق قناتها تأمین میشد و بهعنوان منبع اصلی مصرف خانوارها در ایام خشکسالی کاربرد داشت.
موقعیت جغرافیایی خاص این آبانبار در مرکز بافت تاریخی نوشآباد باعث شده تا گردشگرانی که برای بازدید از شهر زیرزمینی اویی یا سایر جاذبههای تاریخی منطقه به این شهر میآیند، حتماً سری هم به آبانبار چالهسی بزنند. سکوت زیرزمین، صدای قطرههای آب، و خنکای دیوارههای سنگی، تجربهای فراموشنشدنی برای هر مسافر به ارمغان میآورد.
اگر به تاریخ، معماری سنتی، و سازههای بومی علاقهمند هستید، بازدید از آبانبار چالهسی نوشآباد را از دست ندهید. این اثر تاریخی هنوز هم با ابهت و شکوه خاصی در دل کویر ایستاده و روایتگر تلاش نیاکان ما برای بقا در سختترین شرایط زیستی است.